Word jij onrustig van veel prikkels en geluiden? Raak je overprikkeld van de vele belletjes van je collega, de talloze e-mailnotificaties en je mede-thuiswerker (slash partner) die van alles van je wil? Dan kan het zijn dat jij hoogsensitief bent en dus details sterker waarneemt dan anderen. Hoe ga je dan om met de combinatie van werkdruk en de extra prikkels die je thuis op je af krijgt? Dit zijn 6 tips.
Voor de één heeft thuiswerken vooral veel voordelen. Je kunt eindelijk zonder langslopende collega’s en vrolijk kleppende kantoorgenoten je werk gedaan krijgen. Maar voor anderen brengt het juist extra spanning met zich mee. Wil je ongestoord werken, start je collega voor de zoveelste keer een online chat of groepsappgesprek.
Ondertussen voelt je huis misschien ook niet als de perfecte zenplek. Je partner en jij werken “gezellig” samen, wat betekent dat hij regelmatig even komt buurten terwijl jij net middenin een lastige e-mail zit. Ondertussen piept de wasmachine je ook nog op en vindt je buurman maandagmiddag 14.00 uur een perfect tijdstip om zijn drumskills te oefenen. Hallo, overprikkeling!
“Waarom kan ik het niet gewoon loslaten?”, vraag je je misschien af. Nee hoor, er is niets mis met je. Het kan zomaar zijn dat je hoogsensitief bent. En daarin ben je niet de enige: zo’n 15-20% van de bevolking heeft een hoge sensitiviteit voor prikkels van buitenaf.
Interessant, maar wat is hoogsensitief?
Iemand die hoogsensitief is, wordt HSP (Highly Sensitive Person, dus hoogsensitief persoon), genoemd. Hoogsensitief zijn is gelukkig geen psychische stoornis waarvoor je nodig langs de huisarts moet. Het is een karaktertrek waarmee je al dan niet geboren wordt.
Psychologe Elaine Aron kwam in 1996 met deze term. Wat hoogsensitief is volgens haar definitie? Een hoogsensitief persoon neemt meer zintuiglijke prikkels waar en verwerkt die op een andere, diepere manier.
Vaak wordt ‘hooggevoelig’ gebruikt als synoniem voor ‘hoogsensitief’, maar dat is het niet. ‘Hooggevoelig’ betekent dat je door een te grote hoeveelheid informatie de prikkels niet meer kunt verwerken. Als je hoogsensitief bent, heb je een hogere gevoeligheid voor prikkels. Dat kan maar hoeft niet te leiden tot hooggevoeligheid.
Onderzoeksbewijs voor hoogsensitief-kenmerken
Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar hoogsensitief zijn, waaruit blijkt dat mensen met HSP dingen werkelijk anders verwerken dan niet-HSP’ers.
Zo meette Jadzia Jagielowicz de hersenactiviteit van HSP’ers en niet-HSP’ers terwijl zij een zoek-de-verschillen-oefening deden. Scans lieten zien dat hoogsensitieve personen meer hersenactiviteit hadden gerelateerd aan complexe visuele verwerking dan niet HSP’ers. Ook konden mensen met HSP meer verschillen tussen de afbeeldingen herkennen.
Nog een belangrijk hoogsensitief-kenmerk is dat HSP’ers vaak goed kunnen aanvoelen hoe iemand zich voelt. Ook dát wordt door onderzoek ondersteund. De Amerikaanse onderzoeker Bianca Acevedo liet HSP’ers en niet-HSP’ers kijken naar foto’s van mensen met een vrolijke of sombere gezichtsuitdrukking. Hersenscans wijzen uit dat HSP’ers meer hersenactiviteit hadden in de gebieden die voor een empathische reactie zorgen.
De hoogsensitief-kenmerken op een rij
Nu is je vraag vast “Ben ik hoogsensitief?”. Op internet vind je allerlei afvinklijstjes om daar een beeld bij te krijgen. Nu is elke HSP’er weer anders. Waar de ene HSP’er vooral gevoelig is voor emoties van anderen, kan iemand anders vooral last hebben van harde geluiden of fel licht.
Wel kan het onderstaande lijstje met HSP-kenmerken je helpen ontdekken of jij hoogsensitief bent of niet. Dit zijn volgens Elaine Aron belangrijke hoogsensitief-kenmerken:
- Je hebt een hoge sensitiviteit voor subtiele signalen in je omgeving;
- De stemming van anderen heeft veel invloed op je;
- Je hebt op drukke dagen de behoefte om je in je eentje terug te trekken;
- Je hebt snel last van o.a. fel licht, sterke geuren of harde geluiden;
- Je hebt een rijke en complexe innerlijke belevingswereld;
- Je voelt je opgejaagd als je veel moet doen in korte tijd;
- Je kunt aanvoelen wat anderen nodig hebben als zij niet op hun gemak zijn;
- Je vindt het vervelend om op je vingers gekeken te worden;
- Je hebt behoefte aan harmonie in je omgeving.
Hoogsensitief en werkdruk
Deze hoogsensitief-kenmerken hebben soms fijne voordelen, zoals dat je kunt aanvoelen hoe een collega zich voelt en wat diegene nodig heeft. Maar hoogsensitief zijn kan ook uitdagingen met zich meebrengen. Onderzoek van een Duitse psychologe laat zien dat HSP’ers na afloop van een taak meer last hebben van overprikkeling en stressklachten. Daar staat tegenover dat de HSP-groep in haar onderzoek de taken sneller volbracht en minder fouten maakte.
Nog iets wat stress in de hand kan werken, is dat HSP’ers gemiddeld genomen een groter verantwoordelijkheidsgevoel hebben. Dat blijkt uit onderzoek van de Vlaamse psycholoog Elke van Hoof. Daardoor zullen HSP’ers zich bij problemen eerder extra inzetten, ongeacht of ze daar de energie en tijd voor hebben. Als ze daarvoor langere tijd over grenzen gaan, kan dat tot een burn-out of chronische stress leiden.
Zo ga je om met werkdruk als HSP’er!
Kortom: hoogsensitieve mensen kunnen maar beter voorkomen dat de werkdruk te hoog oploopt. Wij geven 6 tips om je ondanks je hoogsensitiviteit staande te houden bij thuiswerken. Ja, zelfs als de buurman zijn drumstokken er weer eens bij pakt.
1. Ontdek je batterijvreters
Als je kijkt naar een gemiddelde thuiswerkdag, wat kost jou dan de meeste energie? Kijk naar de dagen waarop jij je vermoeid, futloos, geïrriteerd of overprikkeld voelde. Wat was de oorzaak daarvan? Veel geluid in je omgeving? Veel telefoontjes en appjes van mensen? Online meetings met grote groepen mensen die door elkaar tetteren? Andere huisgenoten die steeds komen binnenlopen? Huishoudelijke taken die tussendoor je aandacht vragen?
Houd eens een week bij welke dingen jou in de weg zitten om productief thuis te werken. Zodra je je batterijvreters helder hebt, kun je actie ondernemen om jouw thuiswerkdagen handiger in te richten.
2. Leer je grenzen aangeven (naar je huisgenoten én collega’s)
Het is een feit dat je als mens niet kunt multitasken. En ook dat het stress oplevert als de werk-privébalans ver te zoeken is en je tegelijkertijd voor meedenkende collega en scheidsrechter tussen je ruziënde kinderen moet spelen. Leer daarom je grenzen aan te geven en onderneem actie om minder gestoord te worden. Zowel thuis als op het werk.
Zeg bijvoorbeeld tegen je partner dat je graag samen luncht, maar dat hij niet op elk moment van de dag kan binnenvallen voor een praatje. Maak ook duidelijke afspraken over wanneer je wel en niet huiswerkhulp aan je kinderen kunt bieden. En word je vaker onder werktijd gebeld door vrienden of familie “omdat je toch thuiswerkt”? Geef aan dat je aan het werk bent.
Andersom kun je aan je collega’s aangeven dat je om bepaalde tijden niet bereikbaar bent. Werk je aan een concentratietaak? Zeg eerlijk dat je nu niet kunt bellen, maar over een uur wel.
3. Zorg voor een rustige thuiswerkplek
Als hoogsensitief persoon ben je vaak extra gevoelig voor onrust op je werkplek. Rondslingerende papieren, de ronkende wasmachine, het rommelige aanrecht naast je – de horror! Kies daarom een productieve thuiswerkplek waar jij ongestoord kunt werken. Ga bijvoorbeeld liever in een afgesloten kamer zitten dan aan de eettafel. Ruim verder je werkplek ‘s ochtends op voordat je begint. Ook dat scheelt prikkels.
Woon je op een drukke plek? Dan is een noise-cancelling headphone misschien de aankoop van je leven.
4. Plan je dag strategisch in
Merk je dat je snel vermoeid raakt door een meeting met veel mensen? Plan je dag dan daaromheen niet te vol. Verzet bijvoorbeeld een andere meeting naar de volgende dag. En heb je een spannend gesprek gepland staan? Ruim daar dan voldoende tijd voor in, ook voor en na het gesprek.
Verder een handige tip uit het boek ‘Elke Dag Om 15.00 Uur Klaar’: ruim bij voorbaat tijd in voor onverwachte taken tussendoor en voor het beantwoorden van je e-mails. Elke dag komen er wel onverwachte dingen op je pad, dus daar kun je maar beter rekening mee houden.
5. Stel huishoudtaken uit tot na het werk
Wacht met wasjes wegwerken totdat je werkdag voorbij is. Laat de vaatwasmachine voor wat-ie is tot na je laatste taken van de dag. Zo voorkom je dat je steeds met werk én thuis bezig bent en houd je die twee meer gescheiden.
6. Trek je soms even terug
Ook als je thuiswerkt, hoef je niet de hele dag fanatiek taken van je to-do-list af te strepen. Neem pauzes tussendoor en pak daarbij ook gerust een moment voor jou alleen. Ga bijvoorbeeld in je eentje een rondje wandelen. Of pak na een meeting een kop koffie of doe 5 minuten wat korte rek- en strek- of ademhalingsoefeningen. Zo heb je wat rust tussen de werktaken door.
Meer van dit soort praktische tips om overspannenheid te voorkomen? Goed timemanagement scheelt een hoop. Volg de Instagram-accounts van Björn en Tijdwinst om dagelijks handige tips te krijgen waarmee je jouw agenda en je grenzen beter bewaakt.
Mensen vroegen ook | Veelgestelde vragen over hoogsensitief
Het antwoord op de vraag ‘Wat is hoogsensitief?’ weet je na het lezen van dit artikel wel. Maar misschien heb je nog meer prangende vragen. We zetten de antwoorden op de belangrijkste vragen voor je op een rij.
-
Wat betekent hoogsensitief?
De hoogsensitief-betekenis komt erop neer dat je prikkels sterker waarneemt. Ook verwerk je informatie grondiger en diepgaander. Daardoor heb je na, bijvoorbeeld, een paar drukke online meetings meer behoefte om bij te komen en je in je eentje terug te trekken.
-
Wat zijn de symptomen van hoogsensitief zijn?
De complete lijst daarvoor vind je eerder in dit artikel. Maar om het nog eens kort samen te vatten: als je hoogsensitief bent, neem je prikkels sterker waar, verwerk je informatie dieper en heb je vaak meer oog voor detail. Verder voel je het vaak aan als anderen niet op hun gemak zijn. Doordat al die prikkels sterker binnenkomen, heb je soms ook de behoefte om je na een drukke dag terug te trekken. Dat is in grote lijnen de hoogsensitief-betekenis.
-
Hoe weet je of je hoogsensitief bent?
Bekijk daarvoor de hoogsensitief-kenmerken eerder in dit artikel. Die helpen je antwoord krijgen op de vraag ‘Ben ik hoogsensitief?’. Vaak herken je het aan het feit dat prikkels als fel licht, hard geluid of duidelijke geuren sterker binnenkomen. Ook ben je wat gevoeliger voor stress als je van alles tegelijk moet doen en voel je andere mensen vaak goed aan..
-
Waarom ben ik hoogsensitief?
Het is niet zo dat één gen dat bepaalt, of dat er dingen in je leven gebeurd zijn die je hoogsensitief maken. Je wordt al als hoogsensitief kind geboren. Oftewel: je hebt het of je hebt het niet.
-
Wat te doen tegen hoogsensitief zijn?
Hoogsensitief zijn is een eigenschap, geen stoornis waar je van af moet en kunt komen. Net zoals je ofwel introvert ofwel extravert bent: je bent het nu eenmaal. Heb je veel last van overprikkeling door je hoge sensitiviteit? Dan kun je daar wat aan doen door bijvoorbeeld beter je grenzen aan te geven.
Leer thuiswerken met meer rust en duidelijkere grenzen
Wil je bij thuiswerken meer gedaan krijgen zonder dat je dagelijks overspoeld wordt door appjes, mailtjes en videovergaderingen? En wil je daarbij je werk-privébalans beter bewaken? Volg dan onze cursus thuiswerken. Bij deze cursus leer in één dag hoe je samenwerkt op afstand, je grenzen aangeeft, werk en privé gescheiden houdt en voorkomt dat online vergaderen een dagtaak wordt.
Is grenzen aangeven bij jou echt een ding? Dan is een cursus assertiviteit misschien pok wat voor jou. Je bent van harte welkom bij onze (online) assertiviteitstraining.
Meer weten over werkdruk?
Werkdruk is een begrip dat we vaak horen. Kenniswerkers lijken het drukker te krijgen, houden tal van balletjes in de lucht en staan voortdurend aan. Hoe kun je hier beter mee omgaan? Björn – time management expert – legt het je uit. Hij gebruikt hiervoor de vijf gewoonte die succesvolle mensen zichzelf hebben aangeleerd om kalm te blijven onder werkdruk en -stress.
Dagelijks handige inzichten? Volg ons op social media!
Volg ons onder andere op Instagram of Pinterest. Daar krijg je niet alleen handvatten op het gebied van timemanagement, je ontvangt ook de slimme tips waarmee je jouw communicatie skills een boost geeft. De laatste artikelen netjes en overzichtelijk in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in voor de wekelijkse nieuwsbrief.
Leer je liever lezend, lees dan ons boek Elke Dag om 15.00 Uur Klaar. Maak kennis met de beste inzichten uit onze trainingen en leer slimmer werken in plaats van harder.
Wie zijn wij? | Cursus Time Management
Tijdwinst.com is een trainingsbureau dat zich specialiseert in slimmer (samen)werken. We bieden door het hele land diverse (online) trainingen aan, variërend van timemanagement, assertiviteit, gesprekstechnieken tot aan snellezen. Nieuwsgierig? Neem dan zeker eens een kijkje op onze website of blogs, en schrijf je in voor één van onze (digitale) trainingen.
- 1-daagse training Time Management | Blog
- 1-daagse training Assertiviteit | Blog
- 1-daagse training Gesprekstechnieken | Blog
- 1-daagse training Feedback Geven | Blog
- 1-daagse training Snellezen, Mindmapping en Geheugentechnieken | Blog
- 1-daagse training Effectief Thuiswerken voor Teams | Blog
